De tweede speelfilm van Pasolini sluit nauw aan bij de neorealistische films, met name bij Rossellini’s ‘Roma, città aperta’ uit 1945. ‘Mamma Roma’ betekent boven alles een magistrale rol van Magnani. Zij speelt een prostituee die uit het rosse leven denkt te kunnen ontsnappen wanneer haar pooier Carmine gaat trouwen. Ze wordt marktkoopvrouw en ritselt een baantje voor haar eenzelvige zeventienjarige zoon Ettore. Haar wensdroom voor een respectabel leven wordt snel de grond in geboord, want haar oogappel blijkt een dwarse puber die met verkeerde vriendjes omgaat.

Dit relaas over schijngeluk en noodlot, een pessimistisch levenslied vol larmoyante uithalen, weerspiegelde de werkelijkheid: Franco Citti speelde de pooier maar werd tijdens de opnamen door de politie gearresteerd voor een akkefietje uit zijn privéleven. Dit bracht de voltooiing van de film in gevaar. Ondanks heftig verzet van de producent bleef Pasolini wachten op het ontslag van zijn favoriete acteur uit de gevangenis, met wie hij overigens samen het scenario had geschreven. In zijn tweede film na zijn debuut ‘Accattone’ (eveneens met Franco Citti) speculeerde Pasolini opnieuw op de aantrekkingskracht van warmbloedige emoties. Anna Magnani (de enige professionele acteur in de film) voldeed met verve aan deze pathetiek: zij is grootser en realistischer dan de werkelijkheid van het leven aan de rafelrand van de maatschappij.

  “A key transitional work for the cinematic subversive, a seriously damning portrait of maternal martyrdom and, in a killer final shot, upward mobility”- David Fear, Time Out